برگزاری هجدهمین کنفرانس انجمن رمز در دانشگاه اصفهان به صورت مجازی

تجربه نشان داده است که برگزاری این کنفرانس ها به خوبی منجر به آشنایی و ارتباط استادان، پژوهش گران، صنعت گران، مدیران و تصمیم گیران حوزه حاکمیت در این حوزه می شود و به نوعی کنفرانس رمز را می توان عامل اتصال این ارکان به یکدیگر دانست.

جناب آقای دکتر لادانی در خصوص روند برگزاری کنفرانس­های سالانه انجمن رمز بیان کردند که یک رویّه اصولی انجمن در برگزاری کنفرانس ­ها همیشه این بوده که حتی الامکان از ظرفیت علمی دانشگاه­ های مختلف کشور به ویژه در شهرستان­ ها برای میزبانی کنفرانس استفاده کند و در طی 18 دوره کنفرانس هم تنوع خوبی در دانشگاه ­های میزبان دیده می­ شود. این موضوع به استفاده از توان علمی دانشگاه­ های مختلف در برگزاری و در نتیجه بالندگی خود کنفرانس و برنامه­ های آن و همچنین به رشد علمی و فرصت­ سازی برای دانشگاه­ های میزبان در حوزه موضوعی کنفرانس کمک می ­کند. به لطف خدا دانشگاه اصفهان یکی از دانشگاه­ هایی است که ظرفیت علمی خیلی خوبی در حوزه امنیت اطلاعات و رمزنگاری در کشور دارد و امسال دومین باری است که این دانشگاه افتخار میزبانی کنفرانس رمز را بر عهده دارد. یک بار در سال 88 کنفرانس ششم و امسال هم کنفرانس هجدهم در دانشکده مهندسی کامپیوتر این دانشگاه برگزار می­ شود.

وی ادامه داد: یکی از رویّه­ های دیگر کنفرانس­ های انجمن، توجه ویژه به تحولات سریع دانش و فناوری و همچنین نیازمندی­ های فضای کاربردی افتا در جامعه است و بر این اساس هر سال علاوه بر محورهای اصلی کنفرانس، مضامین خاصی نیز به طور ویژه در دستور کار کنفرانس قرار می­ گیرد و محورهای ترویجی، کارگاه­ ها و یا میزگردهای تخصصی در آن موضوع برگزار می­ شود. با توجه به تمرکز ویژه دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه اصفهان بر چتر پژوهشی اینترنت اشیاء در سال­ های اخیر، و اقبال زیاد به این موضوع در سطح جهان به عنوان یکی از فناوری­ های متحول کننده، موضوع «امنیت در فناوری اینترنت اشیاء» به ویژه در کاربردهای صنعتی به عنوان یکی از اهداف ویژه کنفرانس امسال در نظر گرفته شده و برگزاری دو کارگاه تخصصی در این زمینه برای استفاده متخصصین نهادهای مختلف پیش­بینی شده است. من در همینجا از کارشناسان و مدیران مختلف مرتبط با موضوع به ویژه در صنایع و کارخانجاتی که  در پی سوار شدن بر قطار تحول دیجیتال هستند دعوت می­کنم که در این کارگاه­ ها شرکت کنند. یکی از برنامه­ های ویژه دیگر کنفرانس امسال در جهت هم راستایی با نیازهای روز جامعه، پرداختن به موضوع پر اهمیت «امنیت در شبکه ملی اطلاعات» است. همانگونه که مستحضرید اصل موضوع «شبکه ملی اطلاعات» سال­ هاست که به عنوان یک موضوع ضروری در کشور در دست مطالعه و اجراست و از ابعاد مختلف مورد بحث قرار گرفته است. یکی از اهداف شبکه ملی اطلاعات قاعدتاً حفظ امنیت و صیانت از دارایی های کشور در فضای مجازی است. علاوه بر این، یکی از نیازمندی های اساسی این شبکه هم تأمین امنیت خود آن است. در کنفرانس امسال علاوه بر سخنرانی جناب آقای دکتر فیروزآبادی دبیر شورای عالی و رئیس مرکز ملی فضای مجازی در این خصوص در نشست افتتاحیه کنفرانس، یک میزگرد تخصصی هم برای بحث و تضارب آراء در مورد چالش های امنیت شبکه ملی اطلاعات تدارک دیده شده است.

تفاوت­ های کنفرانس هجدهم نسبت به سال­ های گذشته

دبیر هجدهمین کنفرانس در خصوص تفاوت­ های کنفرانس امسال با سال­های قبل چنین گفتند: مهم ترینش این است که با توجه به شرائط موجود همه­ گیری کرونا در کشور، کنفرانس امسال هم مثل سال قبل ولی متفاوت با 16 دوره دیگر به صورت مجازی برگزار می ­شود. در برگزاری مجازی کنفرانس قاعدتاً برخی محاسن اساسی کنفرانس مثل ملاقات حضوری دانشجویان، استادان و متخصصان حوزه امنیت در یک فضای صمیمی و شکل­گیری ارتباطات علمی بین آنها کم رنگ­ تر است. با این وجود برگزاری کنفرانس در فضای مجازی محاسن زیادی نیز در بر دارد از قبیل صرفه جویی قابل توجه در زمان شرکت کنندگان، کاهش هزینه ­ها، افزایش طیف و تعداد مخاطبین و از این قبیل. امسال خوشبختانه با توجه به تجربه سال قبل کنفرانس تلاش شد از ظرفیت­ های بالقوه مجازی بودن کنفرانس به صورت حداکثری استفاده شود. به عنوان مثال هم هزینه­ های شرکت در کنفرانس و کارگاه ­های علمی بسیار کاهش پیدا کرده و هم امکان مشارکت استادان و متخصصینی از سراسر دنیا در کنفرانس فراهم شده است. امسال برخی استادان و متخصصین به نام و مطرح جهانی از دانشگاه­ های مختلف دنیا به عنوان سخنران کلیدی یا ارائه دهنده کارگاه در کنفرانس مشارکت می ­کنند.

از تفاوت­ های دیگر کنفرانس امسال با سال های دیگر برگزاری رویداد دانش ­آموزی و اعطای «جايزه فناوری مرحوم دکتر مهدی برنجکوب در صنعت افتا» است.

محورهای اصلی کنفرانس

دکتر لادانی درباره محورهای کنفرانس اظهار داشتند که در کنفرانس امسال مقالات علمی متنوعی در محورهای مختلف مورد پذیرش قرار گرفته و ارائه خواهد شد. به طور خاص برگزاری ده نشست برای کنفرانس برنامه ریزی شده که در هر نشست چندین مقاله علمی ارائه می ­شود و همچنین در برخی از نشست­ ها سخنرانان مدعو یا کلیدی داخلی یا خارجی به تناسب موضوع نشست سخنرانی خواهند کرد. نشست های موضوعی کنفرانس عبارتند از:

• تحليل نظری و کانال جانبی رمزهای متقارن
• پياده‌سازی الگوريتم‌های رمزنگاری و امنيت سخت‌افزاری
• کاربردهای زنجيره قالب‌ها و کنترل دسترسی
• پروتکل‌های امنيتي
• نهان‌نگاری و رمزگذاری تصاویر
• امنيت شبکه
• مبانی رمزشناسی
• امنیت رایانش
• کاربرد يادگيری ماشين در امنيت
• امنيت شبکه انرژی

تأثیر کنفرانس­ های انجمن رمز در رشد این صنعت

به بیان آقای لادانی هدف اصلی کنفرانس­ های انجمن رمز ایران، هم‌‌افزایی دانش پژوهش‌گران و صنعت‌گران حوزه امنیت اطلاعات و رمزشناسی و انتشار یافته‌‌های نو و بدیع آنها در این زمینه است. تجربه نشان داده است که برگزاری این کنفرانس ها به خوبی منجر به آشنایی و ارتباط استادان، پژوهش‌گران، صنعت‌گران، مدیران و تصمیم گیران حوزه حاکمیت در این حوزه  می­ شود و به نوعی کنفرانس رمز را می توان عامل اتصال این ارکان به یکدیگر دانست.

آثار ارسالی برای کنفرانس هجدهم

بنا به گفته دبیر کنفرانس در سال های اخیر، مقالات کنفرانس رمز از طریق دو فراخوان پاییزه (99) و بهاره (1400) دریافت و داوری می شوند. در این روش به برخی مقالاتی که در فراخوان پاییز نیاز به اصلاحاتی برای پذیرش دارند فرصت داده می شود که با رفع ایرادات داوران مجدداً در فراخوان بهاره ارسال شوند. به این ترتیب اغلب مقالات به صورت خودکار کیفیت بهتری پیدا می کنند. علاوه بر این، دقت نظر و سختگیری نسبی داوران و اعضای کمیته علمی کنفرانس رمز که معمولاً به عنوان یکی از شاخصه های اصلی این کنفرانس محسوب می­ شود باعث شده که ما امسال هم همانند سال های قبل، ارائه مقالات به نسبت خوب و با کیفیتی را در کنفرانس شاهد باشیم.

سخنرانان و مهمانان کلیدی

دکتر لادانی افزود: خوشبختانه در کنفرانس امسال در خدمت مجموعه خوبی از سخنرانان داخلی و خارجی خواهیم بود که در قالب سخنران کلیدی یا مدعو در کنفرانس ارائه خواهند داشت. به طور خاص در کنفرانس امسال میزبان پروفسور الیزا برتینو، عضو هیئت علمی دانشگاه پردو آمريکا (با ارائه سخنرانی کلیدی در موضوع امنيت اينترنت اشياء)، دکتر پتروس والدن عضو هیئت علمی دانشگاه ادینبرو اسکاتلند (با ارائه سخنرانی کلیدی در موضوع امنيت سایبری در عصر کوانتوم) و پروفسور وینسنت رایمن عضو هئیت علمی دانشگاه لوون بلژيک (با موضوع سخنرانی احراز اصالت سامانه ماهواره‌ای گالیله) خواهیم بود. حتماً علاقمندان و متخصصان رمزنگاری پروفسور رایمن را به خوبی می شناسند. ایشان یکی از دو نفر طراحان الگوریتم رمرنگاری معروف AES هستند.

از بین استادان مبرز دانشگاه های کشور هم امسال در خدمت جناب آقای دکتر رضا ابراهیمی آتانی عضو هئیت علمی دانشگاه گيلان هستیم که در زمینه بررسی چالش‌های امنيتي در شبکه انتقال و فوق توزيع برق ايران صحبت خواهند کرد.

همه سخنرانی های کنفرانس به تبع شرایط به صورت غیرحضوری و از طریق فضای مجازی صورت می گیرد.

سازمان­ ها و نهادهای مشارکت کننده

دبیر کنفرانس مشارکت کنندگان این دوره از کنفرانس را اینگونه معرفی کردند: علاوه بر دانشگاه اصفهان که میزبان کنفرانس است، برخی از حامیان سنتی و اعضای حقوقی انجمن نیز در برگزاری کنفرانس امسال حمایت کرده اند یا قول حمایت داده اند که از آنها می توان به  شرکت خدمات انفورماتیک و شرکت ارتباطات سیار ایران (همراه اول) اشاره نمود. همچنین خانه ریاضیات اصفهان و مرکز آپای دانشگاه صنعتی اصفهان هم در برگزاری رویداد دانش آموزی کنفرانس مشارکت داشتند. من در اینجا فرصت را غنیمت شمرده از همه اشخاص، نهادها، سازمان ها و شرکت هایی که به صورت مادی یا معنوی از کنفرانس 1400 حمایت و یا در اجرای برنامه ها مشارکت کرده اند تشکر می ­کنم.

رویداد دانش ­آموزی در کنفرانس هجدهم رمز

ایشان در خصوص رویداد دانش­ آموزی گفتند که این برنامه در ادامه و به نوعی گسترش یافته برنامه ­ای است که در کنفرانس شانزدهم (سال 98) تحت عنوان «دهکده رمز و امنیت» توسط دوستان ما در دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد. برنامه ریزی برای رویداد دانش آموزی امسال تقریباً از مهرماه 99 شروع و با مشارکت خانه ریاضیات اصفهان، دانشکده مهندسی کامپیوتر دانشگاه اصفهان و مرکز آپای دانشگاه صنعتی اصفهان (باشگاه فناوری آپاچی)  اجرا شد. یکی از اهداف این برنامه جلب توجه و جذب دانش آموزان برتر و نخبگان دانش آموزی به موضوعات تحت پوشش کنفرانس رمز است. برای این منظور در رویداد دانش آموزی امسال برنامه ای مشتمل بر بخش­های متنوع آموزشی و رقابتی برنامه­ ریزی شد که تقریباً از اواسط تیرماه امسال شروع و تا اواسط مردادماه خاتمه پیدا کرد. در مجموع 20 تیم از دانش آموزان پسر و 25 تیم از دانش آموزان دختر (در مجموع 135 نفر) از دبیرستان های سطح کشور (تقریباً از 11 استان) در این برنامه شرکت کردند. در بخش آموزشی، علاوه بر برگزاری کارگاه های برخط و ایجاد سایت آموزشی برای دانش آموزان، کلیپ های آموزشی بسیار جذابی برای ارائه مفاهیم ناب رمزنگاری و امنیت به زبان ساده تهیه و در اختیار دانش آموزان قرار گرفت. این کلیپ ها تحت عنوان «سه نمره اضافه بر بیست» هم اکنون از طریق رسانه آپارات قابل دسترس برای عموم است که به عزیزان توصیه می­کنم حتما مشاهده بفرمایند. در قسمت رقابتی برنامه نیز  در اصل یک رقابت فتح پرچم یا CTF در سطح دانش آموزی ترتیب داده شد که در آن ابتدا از طریق برگزاری کارگاه های آماده سازی، مقدمات لازم به تیم های دانش آموزی انتقال داده شد و سپس مسابقه فتح پرچم برگزار و تیم های برتر مشخص شدند. خوشبختانه بازخوردهای اخذ شده نشان دهنده جذابیت بالای برنامه و جلب توجه خوب دانش آموزان است. انشاالله در برنامه اختتامیه کنفرانس گزارش کاملی از برگزاری این رویداد به همراه اسامی برندگان رقابت ها ارائه خواهد شد.

اعطای جایزه دکتر برنجکوب به عنوان یکی از برنامه­ های جانبی کنفرانس

در نهایت دبیر کنفرانس هجدهم رمز اعطای جایزه مرحوم دکتر برنجکوب را از جمله برنامه های جدید امسال دانستند و افزودند که اين استاد فقید متأسفانه تیرماه سال 96 از بین ما رفتند. استاد برنجکوب یکی از اعضای مؤسس و بسیار فعال انجمن رمز ایران بودند. ایشان در عمر پربرکتشان در طی چند دهه فعاليت های مستمر آموزشي، پژوهشي و توسعه ای در هر دو حوزه صنعت و دانشگاه، نقش چشمگيری در بومي سازی و توسعه صنعت راهبردی افتا در کشور و کاهش فاصله بين اين دو نهاد مهم در کشور ايفا کردند. از فعاليت های مهم اين استاد گرانقدر می­توان به پايه گذاری بخش خصوصي دانش بنيان و ارائه محصولات و انجام طرح های توسعه ای پيشتاز در صنعت افتای کشور، پايه گذاری و مديريت مرکز آپای دانشگاه صنعتي اصفهان، و تربيت تعداد زیادی از دانشجويان دانشگاه در سطوح مختلف اشاره کرد.

به منظور زنده نگه داشتن نام و تجليل از مقام اين استاد بزرگوار و همچنين ادامه راه پر خير و برکت ايشان، از چند سال پیش ایده برگزاری رویداد اعطای جایزه سالانه ای به نام ایشان در سطح انجمن رمز مطرح شد که خوشبختانه و به لطف خدا امسال شاهد اعطای اولین جایزه در جنب کنفرانس هجدهم هستیم. اعضای هیئت موسس جایزه شامل خانواده مرحوم دکتر مهدی برنجکوب،  انجمن رمز ايران،  دانشگاه صنعتي اصفهان،  شهرک علمي و تحقيقاتي اصفهان و  شرکت مهندسي پيام پرداز هستند. در حال حاضر فعالیت­ های نهایی برای انتخاب تیم یا شرکت برگزیده در جریان است و انشاالله قرار است در یکی از نشست های ویژه کنفرانس، سه تیم برگزیده رقابت نهایی خود را انجام دهند و نهایتاً در نشست اختتامیه تیم برنده جایزه معرفی خواهد شد. تیم برنده امسال ضمن دریافت تندیس ویژه جایزه، مبلغ 50 میلیون تومان جایزه نقدی هم از طرف شرکت مهندسی پیام پرداز دریافت خواهد کرد.